آسیب های روانی زلزله

آسیب های روانی زلزله یکی از اصلی ترین پیامدهای تخریبی حوادثی همچون زلزله است که با گذشت زمان احتمال شدت یافتن آن در بازماندگان وجود دارد(ایرنا).
افرادی که حوادث تلخ زلزله را تجربه کرده اند، هنوز هم با هر پس لرزه ای نگران و مضطرب می شوند
که حتی با گذشت زمان امکان تشدید اختلالات روانی در آنان وجود دارد.

حمایت های مردمی، سازمان های دولتی و مردم نهاد پس از وقوع حوادث طبیعی در کاهش و التیام آسیب های روانی زلزله در بازماندگان تاثیرگذار است.
از همین رو با هدف اهمیت بازسازی روحیه زلزله زدگان و نقش مداخلات روان شناختی در کاهش آلام با چند متخصص و کارشناسروان و رفتار گفت وگویی انجام داده ایم که به شرح زیر است.
رییس بیمارستان فارابی کرمانشاه، از وقوع زلزله اخیر کرمانشاه به عنوان یک عامل فشار روانی بزرگ و غیرقابل کنترل در افراد یاد کرد و گفت:
هنگامی که در یک جامعه حوادث طبیعی و ویرانگر اتفاق می افتد، اکثر حادثه دیدگان از لحاظ روان شناختی و روحی، دستخوش تغییر و تحول می شوند.

جلال شاکری افزود:
با گذشت زمان، تغییر و تنوع در این اختلالات ایجاد می شود
و این احتمال وجود دارد که با گذشت یک ماه این اختلالات پررنگ تر شود.
این روانپزشک افزود:
در صورت طبیعی بین ۵۰ تا ۷۵ درصد حادثه دیدگان در معرض این استرس طبیعی قرار می گیرند.
در مراحل نخست پس از گذشت حادثه به حالاتی همچون گیجی، گنگی، بهت و خمودگی مبتلا می شوند.

ترس اجتنابی از قرارگیری در محل وقوع زلزله

شاکری از حالات دیگر همچون ترس از تکرار حادثه و ناتوانی در کنترل حالات روانی به عنوان یکی دیگر از حالات و اختلالات روانشناختی در برخی از بازماندگان یاد کرد و گفت:
ترس اجتنابی که همان ترس و نگرانی از بازگشت در خانه و محل وقوع زلزله است از دیگر علایم آسیب های روانی زلزله زدگان است.
به گفته این روانپزشک، این علایم ممکن است پس از گذشت یک ماه از بین رود و یا تشدید شود
و از سوی دیگر در برخی از افراد آسیب پذیر همچون کودکان و سالمندان به دلیل اینکه توانایی مدارا و سازش با این حادثه را ندارند و یا فاقد مکانیزم های شناختی برای تسلط این حوادث هستند، ممکن است شدت یابد.

رییس بیمارستان فارابی کرمانشاه ادامه داد:
کودکانی که در زمان رشد و شکل گیری شخصیت و هویت، چنین حوادثی را تجربه می کنند بیشتر آسیب پذیر خواهند بود
از همین رو اقدام های حمایتی و مداخلات روان شناختی در کودکان، سالمندان و مادران باردار اهمیت دوچندان دارد.

ضرورت بازسازی روان شناختی بازماندگان

شاکری افزود:
نخستین اقدام و مداخله روان شناختی این است که باید یادآوری شود که بروز چنین حالات اولیه روانی در بازماندگان، طبیعی است
و پس از مدتی باید اقدام های روان درمانی و گروه درمانی آغاز شود
و از بازماندگان در قالب اقدامات روان شناختی،روان درمانی و بازسازی روان دلجویی شود
این امر در جلسات متعدد توسط روان شناسان و مددکاران اجتماعی محقق می شود.
وی با تاکید براینکه تمرکز و کار بیشتر در مراحل اولیه که استرس بالاتری به همراه دارد،حایز اهمیت است،افزود:
اقدام های حمایتی در کوتاه ترین زمان ممکن که همان رفع نیازهای فیزیکی و رفاهی است
و سپس بازسازی روان شناختی زلزله زدگان در دستور کار و اولویت قرار دارد،

چرا که آوار و استرس به وجود آمده از این حادثه برای همه افراد قابل تحمل نیست و بی شک حمایت ها یاری رسان است.
به گفته وی، ممکن است با گذشت زمان در کنار علایم اضطرابی، افسردگی نیز در بازماندگان غلبه کند؛
در برخی مواقع احتمال سوق دادن این افراد به درمان های دارویی وجود دارد.
این روانپزشک، افرادی که از گذشته به اختلالات روانی مبتلا بوده اند ممکن است با قرارگیری در چنین شرایطی باز هم بیماری آنان عود کند
که همانند دیگر اقشار آسیب پذیر نیازمند حمایت هستند.

حمایت های روان شناختی پایدار در آسیب های روانی زلزله

شاکری بر تداوم حمایت های روان شناختی در زلزله زدگان تاکید و ابراز کرد:
باید تا هنگامی که بازماندگان به روند عادی زندگی باز می گردند در کنار آنان بود،
چنانکه سیستم بهداشت و درمان دانشگاه علوم پزشکی در این زمینه فعال است.
در ادامه یک عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی کرمانشاه نیز اظهار داشت:
زلزله اخیر کرمانشاه پیامدهای تخریبی متعددی به دنبال داشت
و موجب شوک، اضطراب و برخی از مشکلات روانی در بازماندگان و حادثه دیدگان شد.
علیرضا قاسمی افزود:
افرادی که این حالات روانی را تجربه کرده اند،هنوز هم با هر پس لرزه،نگران و مضطرب میشوند.

ابعاد متعدد بازسازی روانی زلزله زدگان 

این جامعه شناس با اشاره به سپری شدن مراحل اولیه خدمات رسانی و امداد و نجات، تصریح کرد:
بازسازی روح و روان حادثه دیدگان دارای ابعاد متعدد اجتماعی، روانی و فرهنگی است.
در این بین نیازمند برنامه ریزی برای افراد متعدد هستیم.

قاسمی افزود:
هر فرد بازمانده با توجه به میزان خسارت متحمل شده در زلزله اخیر، با نگرانی و استرس خاصی مواجه شده
و نباید اجازه داد تا بیش از این آثار بر روان افراد تاثیر بگذارد و به اختلالات حاد روانی تبدیل شود.
به گفته وی، این امر حداقل به برنامه های کوتاه مدت و میان مدت نیاز دارد.
در نخستین اقدام، ایجاد اسکان موقت برای بازماندگان باعث می شود که از مشکلات و میزان نگرانی های ناشی از زندگی در چادر و تداعی روزانه خاطرات زلزله و آسیب های روانی زلزله کاسته شود.

اولویت رسیدگی به روان گروه های آسیب پذیر

این جامعه شناس افزود:
در نخستین اقدام نباید از رسیدگی به گروه های آسیب پذیری همچون کودکان، مادران باردار و سالمندان در حوادثی این چنینی غافل بود،
بازسازی و ایجاد مدارس، ایجاد اشتغال در کاهش دغدغه های روانی و آسیب های روانی زلزله زدگان و بازگشت به زندگی عادی تاثیرگذار است.
به گفته این استاد دانشگاه، بی توجهی به مشکلات روانی این افراد، با گذشت زمان خیل بیشتری از جمعیت بازماندگان را مبتلا می کند
و به اختلال مزمن و حادتری تبدیل می شود.

ضرورت ترمیم زخم های روانی در آسیب های روانی زلزله

قاسمی ادامه داد:
باید به دنبال پیشگیری و سپس ترمیم شرایط زندگی برآمد
هرچه این اقدام به تاخیر بیفتد احتمال آسیب های بیشتر وجود دارد.
این جامعه شناس عنوان کرد:
اختصاص بودجه و تلاش برای رفع نیازهای اولیه زندگی با مدیریت و تخصص چندرشته ای و استفاده از نظر متخصصان و کارشناسان مانع از گسترش و شیوع آسیب های اجتماعی و روانی در منطقه می شود.

ضرورت ادامه خدمت رسانی تا بازگشت به شرایط عادی

این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد کرمانشاه تاکید کرد که تب و تاب خدمت رسانی به زلزله زدگان باید تا بازگشت به زندگی رومزه ادامه یابد.
وی افزود:
کودکان و دانش آموزان یکی از گروهای آسیب پذیر جامعه هستند
کمک به قشر زلزله زده،نباید موجب شود آنان فکر کنند همواره باید در انتظار کمک و یاری دیگران بمانند
بلکه این یاری رسانی باید به گونه ای باشد تا بتوانند بر روی پای خود بایستند
و اقدام ها به گونه ای باشد تا از خاطرات زلزله و تداعی آن فاصله گیرند.

غربالگری روانشناختی بیش از ۶ هزار زلزله زده

معاون پیشگیری اداره کل بهزیستی استان کرمانشاه، از غربالگری روان شناختی بیش از ۶ هزار و ۸۰۰ تن از زلزله زدگان در استان خبر داد.
فرخناز محمدی ادامه داد:
در مواقعی که اخبار مربوط به زلزله به صورت گسترده در تلویزیون یا شبکه های اجتماعی منتشر می‌شود
توجه داشته باشید که کودکان را از اینترنت و تلویزیون دور نگه ‌دارید،
تا در معرض اخبار راست و دروغ زلزله قرار نگیرند.
وی ادامه داد:
کودکان مانند بزرگسالان قدرت تشخیص درست یا غلط بودن اطلاعات را ندارند

به همین جهت کودک حس ناامنی پیدا کرده و دچار وحشت و در ادامه کابوس‌های شبانه می‌شود
که باید آسیب های این وقایع را در کودکتان جدی بگیرید.
محمدی با بیان اینکه بهزیستی استان در قالب گروه های ‘محب’ به غربالگری و مداخلات روانشناختی و درمان افکار سوگ در افراد بازمانده می پردازد ادامه داد:
توجه داشته باشید بروز زلزله های خفیف متعدد نشانه وقوع زلزله های بزرگتر نیست
و یک امر طبیعی پس از هر زلزله بزرگ است،
پس با حفظ آرامش و رعایت نکات ایمنی به سلامت خود و دیگران کمک کنیم.

نقش شایعات در گسترش مشکلات روانی

این مسئول از کودکان به عنوان یکی از آسیب پذیرترین افراد در حوادث طبیعی یاد کرد و گفت:
پس از هر بحران ممکن است تغییراتی در رفتار فرزندان خود احساس کنید،
این واکنش ها طبیعی است و‌ در صورت آرامش شما برطرف خواهد شد.
به گفته محمدی، اخبار زلزله را فقط از منابع موثق پیگیری کنید
و با بازنشر پیام هایی که با الفاظ (فوری) از سایت ها و‌ کانال های غیرمعتبر منتشر می شود،از بروز شایعات پیشگیری کنید.
وی تاکید کرد:
رعایت موارد و نکات ایمنی در کاهش بسیاری از مشکلات روانی و شیوع آسیب های روانی زلزله در جامعه موثر است
که نباید به آن بی تفاوت بود.