بیوفیدبک امواج مغز چیست؟

بیوفیدبک امواج مغز که نوروفیدبک نیز نامیده می‌شود، بر پایه‌ی یک فرض ساده است که اگر مراجعه‌کنندگان در مقابل تغییر حالت‌های امواج مغز، فیدبک آنی دریافت کنند، می‌توانند عملکرد امواج مغز را تغییر دهند.

ما از اواسط دهه‌ی ۱۹۶۰ میلادی می‌دانیم که می‌توان جوندگان را طوری آموزش داد که ضربان قلب و فشارخون خود را تغییر دهند (دیکارا و میلر،۱۹۶۹) و تقریباً از همان زمان نیز می‌دانیم که می‌توان گربه‌ها را به تغییر عملکرد امواج مغزشان واداشت (استرمن۲۰۰۰).

چند سال بعد، شواهدی گزارش شد که نشان داد چنین تغییراتی در طول زمان ثابت هستند (لوبار،۱۹۹۱). این شواهد بیانگر خاصیت پلاستیسیته (تغییر¬پذیری) مغز می‌باشند (لودوکس،۲۰۰۲).

اگر بتوان مراجعه‌کنندگان را با آموزش دادن، به تغییر عملکرد امواج مغز واداشت و این تغییرات در طول زمان ثابت بمانند، پس علائمی که مربوط به عملکرد غیرعادی امواج مغز هستند، باید با نرمال کردن امواج مغز، درمان شوند.

راهبرد بالینی آن، منطقی و روشن است:

اندازه‌گیری عملکرد امواج مغز، پیدا کردن ناهنجاری، پرسش از بیمار که آیا علائمی با ناهنجاری شناسایی‌شده در او وجود دارد یا خیر و آیا مراجعه‌کننده این علائم را تأیید می کند و سپس کمک به مراجعه‌کننده برای آموزش تصحیح ناهنجاری‌ها با استفاده از بیوفیدبک امواج مغزی.

وقتی ناهنجاری‌ها تصحیح شد (عملکرد امواج مغزی در دامنه‌ی نرمال)، بیمار باید از بین رفتن یا بهبود علائم را گزارش کند.

ما تعداد کمی از محدوده های امواج مغزی را برای اهداف تشخیصی دنبال خواهیم کرد.

دامنه‌های پراهمیت، دلتا (دو دور در هر ثانیه، هرتز)، آلفا (۱۲-۸ هرتز)، تتا (۷-۳ هرتز)، بتا (۲۵-۱۶ هرتز) و بتای بالا/گاما (۴۰-۲۸ هرتز) هستند.

برخی دامنه‌های محدودتر دیگر نیز موردبررسی قرار خواهند گرفت.

همان‌طور که خواهیم دید، اهمیت هرکدام از این محدوده‌های امواج مغزی، به ناحیه‌ی مغز بستگی دارد.

برای مثال، میزان بالای تتا در قسمت جلوی مغز مربوط به فرآیندهای شناختی ضعیف خواهد بود؛

درحالی‌که همین میزان دامنه‌ی تتا در پشت مغز، مربوط به داشتن احساس آرامش و سلامت است.

همین‌طور، میزان بالای آلفا در قشر فرونتال راست مربوط به نافرمانی در کودکان خواهد بود، درحالی‌که همین دامنه در قسمت چپ فرونتال، نشان‌دهنده‌ی حالات خلقی افسرده است.

متخصص پس از تشخیص نواحی مشکل‌دار، آن محدوده امواج مغزی که باید درمان شود را برمی‌گزیند و پروتکل های درمانی را به گونه ای تنظیم می کند تا بیمار برای تغییرات مطلوب امواج مغزی، فیدبک آنی دریافت کند.

برای مثال، در مراجعه‌کننده‌ای با سوءمصرف الکل که ناهنجاری مغز را در عقب مغز دارد، الکترود را در ناحیه پس¬سری قرار می‌دهند.

در چنین مواردی معمولاً نقص (کمبود) در دامنه‌ی تتا (امواج مغزی بین ۳ تا ۷ هرتز) یا دامنه‌ی بیش‌ازحد بتا (امواج مغزی بین ۱۶ تا ۲۵ هرتز) به چشم می خورد که متخصص می‌تواند پروتکل را طوری قرار دهد که هرگاه دامنه‌ی تتا افزایش یابد و/یا دامنه‌ی بتا کاهش یابد، فیدبک صوتی بدهد.

بیماران معمولاً این نوع بیوفیدبک امواج مغزی را با چشمان بسته انجام می‌دهند.

منبع : کتاب نوروتراپی کاربردی با ترجمه احسان شهسواری شیرازی،نعیمه صیافان،دکتر محمد نامی(در دست چاپ)

همچنین نوروتراپیست ها می توانند در این لینک شاه کلید استفاده از نوروفیدبک را در دسترس داشته باشند.

با استفاده از فرم ارزیابی جامع سوینگل شاه کلید استفاده از نوروفیدبک در دسترس نوروتراپیست ها خواهد بود. برای تهیه این فرم می توانید عکس زیر را لمس کنید :